Een jaar voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen, deden we in opdracht van De Telegraaf een representatieve peiling onder bijna 1.000 stemgerechtigde Amsterdammers. Links ligt opnieuw op koers voor winst, maar de verdeeldheid is groot en diepgeworteld.
Links opnieuw op koers voor winst
De twee grootste partijen in het huidige Amsterdams bestuur PvdA en GroenLinks liggen op koers om opnieuw de grootsten te worden. Beiden noteren met respectievelijk 10 en 9 virtuele zetels zelfs een winst van één zetel t.o.v. de verkiezingsuitslag in 2022. Daarnaast komt de linkse partij SP komt als grote winnaar uit de bus, en stijgt van 2 naar 5 zetels als er nu verkiezingen zouden zijn. D66, die nu nog in het College van Bestuur zit, daalt juist van 7 naar 4 zetels.
Verdeeldheid is groot en diepgeworteld
Ondanks dat linkse partijen op voorsprong liggen, zijn veel Amsterdammers juist ontevreden over het huidige (linkse) bestuur. Maar liefst 43% vindt dat het de verkeerde kant op gaat met de stad, en maakt zich vaker zorgen over bijvoorbeeld slecht bestuur, migratie en vertrutting. Onderzoeker Bart Koenen: “De helft van deze mensen geeft nu al aan niet te gaan stemmen in 2026. Dit laat zien dat een groot deel van de ontevreden mensen ‘politiek afgehaakt’ is. Het deel dat wel gaat stemmen, stemt relatief vaak op rechtse partijen. Deelname van de PVV zou dan ook een deel van deze mensen wellicht wel naar de stembus krijgen. Een aantal respondenten geeft zelfs expliciet aan dat ze pas gaan stemmen als de PVV meedoet.”
De diepe verdeeldheid is ook terug te zien in het oordeel over burgemeester Femke Halsema. “Gemiddeld krijgt zij een 5,8, maar dit is het resultaat van uitersten. Een kwart geeft haar namelijk een 3 of lager en een kwart een 8 of hoger. Mensen vinden haar dus óf helemaal geweldig óf helemaal niks”, aldus Bart. Mannen en bewoners van Nieuw-West geven Halsema bovengemiddeld vaak een onvoldoende.
Verschuivingen verklaard
Het forse verlies en grote aandeel zwevende kiezers onder D66-kiezers valt op in de peiling. Bart: “Dit zou te maken kunnen hebben met de portefeuilles wonen en verkeer, die beiden onder een D66-wethouder vallen. Wonen is voor Amsterdammers zorgpunt nummer één, en ook verkeerswethouder Melanie van der Horst is veel, en niet altijd positief, in het nieuws geweest omtrent verkeersexperimenten.” Ook de forse winst van de SP is te verklaren. Veel voormalig stemmers op het uiteengevallen Bij1 zijn overgestapt naar SP. Vooral in het stadsdeel Zuidoost doet de SP het met 16% van de stemmen zeer goed. De laatste noemenswaardige verschuiving zien we bij de VVD die in de peiling stijgt van 5 naar 7 zetels. Bart: “De VVD is als ‘acceptabele rechtse’ partij goed in staat om kiezers uit verschillende milieus en achtergronden te trekken. Ook wordt de partij gezien als capabel om te besturen, wat kiezers trekt die zich zorgen maken om het bestuur van de stad.”
Verschillen PvdA en GroenLinks kiezer
Als een van de laaste plekken in Nederland, gaan PvdA en GroenLinks pas fuseren na de verkiezingen in maart 2026, en zullen de partijen dus nog los op een stembiljet staan. Hierdoor zijn verschillen in kiezers goed te zien in de peiling. GroenLinks is de grootste in de stadsdelen Centrum, Oost en West en doet het goed in Zuid. Ofwel: de stadsdelen ‘binnen de ring’, waar kiezers vaker tevreden zijn over het beleid en het leven in de stad. De PvdA trekt juist meer kiezers in buitenwijken Noord en Zuidoost, waarbij in Zuidoost het verschil tussen PvdA en GroenLinks aanzienlijk is. Bart: “Dit laat duidelijk zien dat PvdA nog altijd een bredere volkspartij is dan GroenLinks, die het vooral moet hebben van bewoners van de binnenstad.”
.svg)
Back
